O río acompaña ao viaxeiro ata un lugar onde o tempo se detén. É a Ribeira Sacra, sabedoría ancestral que no presente esperta os nosos sentidos. Máis viva ca nunca, os ecos do románico transcenden a vertixe e en cada estación aparécese unha gama nova de cores. É tamén un santuario botánico, con carballos de máis de medio século e campos de vide milenarios. Lonxe queda o silencio dos mosteiros. É outro silencio. Sacra.
«Se goza en las orillas del Miño de un ejemplar reposo: parece este río como si estuviera destinado a regar la huerta de un convento, de uno de esos conventos medioevales, que, en el fondo de un valle ubérrimo, lejos de todo trato humano, parecen haberse construido para admirar a Dios en los frutos de la tierra y amarle en la esperanza de una vida de la que ésta del mundo es sólo corta etapa, que por necesidad se pasa y por voluntad se desprecia.»
«Lugo. Del Miño tranquilo»
PEDRO FERRER
Portfolio Galicia
O tesón e a ilusión por preservar o patrimonio etnográfico, histórico e artístico da Ribeira Sacra propiciaron a creación do EcoMuseo de Arxeriz. As vistas ao Cabo do Mundo dende alí son privilexiadas. A primeira hora da mañá, a brétema ascende paseniño para desvelar o mansío dun meandro espectacular. Son as curvas do Miño, mares interiores de Galicia, onde a quietude espértanos a memoria e convida á reflexión.
Ven, ¡mira la tarde
qué suaves reflejos
proyecta en las nieblas
que se extienden del valle a lo lejos,
¡qué alegres rumores!
¡qué azul está el cielo!
¡qué hermosura es tu alma!
y qué tristes mis recuerdos.
SOFÍA CASANOVA
Nieblas del Norte
Noutro tempo a navegación facíase indispensable para a conexión entre as dúas beiras e os seus habitantes. Calcúlase que cada 5 km había un lugar de paso que permitía a descarga de todo tipo de mercadorías e gando camiño da feira. De Portomarín a Nogueira de Ramuín, sen esquecer os pasos do río Sil, no Museo de Arxeriz renden homenaxe a estes puntos de cruce.
Barca de Barbantes, 1950 ca.
Museo Arxeológico Provincial de Ourense
Dous grandes encoros delimitan o curso do Miño ao seu paso pola Ribeira Sacra: o encoro de Belesar, rematado en 1963 e, uns 30 km río abaixo, o encoro dos Peares, inaugurado en 1955. Atrás quedaron as correntes caprichosas que outrora formaban as pesqueiras, agardando a chegada das troitas e os salmóns que ascendían dende a foz. Testemuño, e hoxe símbolo de todo isto, érguese a igrexa de Santa María de Pesqueiras. É a morte da cultura fluvial, dun xeito de vida arredor do río.
Salto de Belesar. Obras de contrucción del embalse
Lugo, 1959
IPCE. MCD
Cinco son os encoros que regulan o Miño: Belesar, Peares, Velle, Castrelo e Frieira. A xestión responsable e un consumo moderado da auga son agora a nosa meta principal.
Cando o sol se reflicte na aba leste ao final do inverno, os campos de vide vólvense alfombras de ouro. Aínda quedan meses para a vendima, pero o mantemento é continuo. As cepas alíñanse ao longo de estreitas terrazas de terras areosas. O desnivel é extremo nalgúns casos. O esforzo, heroico. Hoxe representa toda una industria que rolda o cento de bodegas. Uvas brancas: albariño, treixadura, godello, dona Branca, torrontés… Uvas tintas: mencía, brancellao, merenzao, araúxo, sousón, caiño tinto. Do amarelo máis claro ao vermello carmín. Todo comezou coa chegada dos mosteiros.
